Drukuj
Kategoria: Bez kategorii
Odsłony: 182

Kraków (łac. Cracovia, niem. Krakau, jid. ‏קראָקע Kroke) – miasto na prawach powiatu położone w południowej Polsce nad Wisłą, drugie co do liczby mieszkańców[1][5] i powierzchni miasto kraju[1], formalna stolica Polski do 1795 r. i miasto koronacyjne oraz nekropolia królów Polski, od 1000 r. nieprzerwanie stolica diecezji krakowskiej (jednej z pięciu w ówczesnej Polsce), a od 1925 archidiecezji i metropolii. Kraków uzyskał lokację miejską przed 1228 rokiem, ponowna lokacja Krakowa w 1257 r.[6], od odzyskania niepodległości w 1918 r. miasto wojewódzkie (od 1998 r. siedziba władz województwa małopolskiego), jest także centralnym ośrodkiem metropolitalnym aglomeracji krakowskiej i Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego. Kraków uznawany jest za stolicę historycznej Małopolski. Leży na obszarze Bramy Krakowskiej, Niecki Nidziańskiej i Pogórza Zachodniobeskidzkiego.

W Krakowie znajdują się główne siedziby m.in.: Polskiej Akademii Umiejętności, Narodowego Centrum Nauki, Instytutu Nafty i Gazu – Państwowego Instytutu Badawczego, Instytutu Zootechniki – Państwowego Instytutu Badawczego, Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury[7], dowództwa Sił Specjalnych RP będącego jednocześnie jednym z kilku dowództw sił specjalnych NATO[8][9], Centrum Operacji Lądowych – Dowództwa Komponentu Lądowego[10], Polskiego Związku Narciarskiego[11], Operacyjno-Strategiczne Dowództwo Unii Europejskiej[12], Centrum Eksperckiego Kontrwywiadu NATO[13], Narodowe Centrum Radioterapii Hadronowej[14], Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej.[15]

W mieście działają placówki kulturalne o znaczeniu i statusie narodowym, m.in. Narodowy Stary Teatr, Muzeum Narodowe, Panteon Narodowy[16], Archiwum Narodowe[17], Biblioteka Jagiellońska, Instytut Książki[18], Instytut Literatury[19], Centrum Operacji Specjalnych[20], Narodowe Centrum Rugby[21].

Miasto na prawach powiatu pełni funkcję centrum administracyjnego, kulturalnego, edukacyjnego, naukowego, gospodarczego, usługowego i turystycznego. Kraków jest drugim co do wielkości, po Warszawie, rynkiem nowoczesnej powierzchni biurowej[22] (ponad milion metrów kwadratowych powierzchni biurowej)[23], a także jednym z kluczowych węzłów kolejowych w Polsce.